
Экологиялық проблемалардың өзектілігі
Қазақстан табиғи ресурстарға бай ел болғанымен, экологиялық мәселелер күн тәртібінен түспей келеді. Әсіресе:
1. Қалдықтарды өңдеу мәселесі. Ресми деректерге сәйкес, елде жыл сайын миллиондаған тонна тұрмыстық және өндірістік қалдықтар жиналады, бірақ оның тек 18-20%-ы өңделеді.
2. Ауа және су ресурстарының ластануы. Көптеген өнеркәсіптік аймақтарда, әсіресе Павлодар, Қарағанды, Шығыс Қазақстан облыстарында атмосфера мен су көздерінің ластану деңгейі жоғары.
3. Орман және жасыл желек азаюы. Елде ормандардың қысқаруы, заңсыз ағаш кесу және шөлейттену мәселелері экологиялық ахуалды ушықтыруда.
Президент тапсырмасы: мақсаттар мен міндеттер
2024 жылы Президент Қасым-Жомарт Тоқаев «Таза Қазақстан» бағдарламасын іске асыруды одан әрі күшейтуді тапсырды. Оның аясында:
1. Қалдықтарды басқару жүйесін жетілдіру. Қайта өңдеу деңгейін 2030 жылға дейін 40%-ға жеткізу міндеті қойылды. Бұл тұрғыда жаңа зауыттар салу және қайта өңдеу инфрақұрылымын дамыту жоспарланған.
2. Ауа сапасын бақылау. Үлкен қалаларда экологиялық мониторинг станциялары орнатылып, кәсіпорындардың зиянды шығарындыларын азайтуға баса назар аударылуда.
3. Жасыл белдеулерді кеңейту. Жобаның маңызды бағыты ретінде ел бойынша ағаш отырғызу науқаны қолға алынуда. Президент тапсырмасы аясында жыл сайын 2 миллиард ағаш отырғызу жоспарланған.
4. Экологиялық мәдениет қалыптастыру. Халық арасында экологиялық білім беру және жастарды табиғатты қорғау ісіне жұмылдыру жұмыстары күшейтілуде.
Нақты қадамдар
2024 жылы «Таза Қазақстан» аясында бірнеше маңызды шаралар іске асырылуда:
Қоқыс полигондарын жабу. Экологиялық талаптарға сай келмейтін полигондар жойылып, орнына заманауи қоқыс өңдеу кешендері салынуда.
Электромобильдерді қолдау. Үкімет таза көлік түрлерін енгізуге субсидия бөлуді қарастыруда.
Табиғат қорларын сақтау. Су ресурстарын қорғау бағдарламалары және браконьерлікке қарсы күрес күшейтілді.
Жетістіктер мен қиындықтар
«Таза Қазақстан» бағдарламасы аясында алғашқы нәтижелер көріне бастады. Мысалы, елдегі бірнеше ірі қалада ауаның ластану деңгейі төмендеп, өңделген қалдықтардың үлесі артты. Сонымен қатар, ағаш отырғызу науқаны халықтың кең қолдауына ие болды. Алайда, әлі де шешімін күткен мәселелер бар. Қайта өңдеу технологияларының жетіспеушілігі, экологиялық жобаларға жеткіліксіз қаржыландыру, халықтың экологиялық мәдениетінің төмендігі сияқты проблемалар толық шешімін таппаған.
Қорытынды
Президент тапсырмасымен іске асырылып жатқан «Таза Қазақстан» жобасы – елдің экологиялық мәселелерін шешуде маңызды қадам. Бұл бастама табиғат пен қоғам арасындағы тепе-теңдікті сақтап, болашақ ұрпақ үшін таза және қауіпсіз орта қалыптастыруға бағытталған. Халықтың бұл жобаға белсенді қатысуы және қолдауы – оның табысты болуының кепілі.