Қазақстан Республикасы Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев елдегі экологиялық ахуалды жақсарту мақсатында биыл «Таза Қазақстан» экологиялық науқанының басталғанын жариялады. Бұл ауқымды бастама елде қоршаған ортаға деген жауапкершілікті арттыру, қалдықтарды дұрыс басқару, табиғатты қорғау мәдениетін дамыту, экологиялық таза орта қалыптастыру үшін маңызды қадам болып табылады. «Таза Қазақстан» науқаны еліміздің әрбір азаматын табиғатқа қамқорлықпен қарауға шақырады және экологиялық проблемаларды шешуге қоғамды кеңінен тартуға бағытталған.
Науқанның негізгі мақсаты – халықты экологиялық мәдениетке тәрбиелеу, экологиялық проблемаларға назар аудару, қоқыс мәселесін шешу және табиғатты қорғау жұмыстарын жандандыру болып табылады. Сонымен қатар, бұл бастама қоршаған ортаға деген азаматтық жауапкершілікті күшейтіп, экология саласындағы мәселелерді шешудің тиімді жолдарын табуға бағытталған.
Президент тапсырмалары мен басты міндеттер
Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев өзінің жыл сайынғы халыққа арнаған Жолдауында экология мәселесіне ерекше тоқталып, елде экологиялық ахуалды жақсартуға қатысты нақты тапсырмалар берген болатын. Бұл тапсырмаларды іске асыру мақсатында «Таза Қазақстан» экологиялық науқаны басталды. Науқанның басты бағыттары мыналар:
1. Қалдықтарды басқару және қайта өңдеу – тұрмыстық қалдықтардың азаюы және оларды қайта өңдеу жүйесін дамыту. Қазақстанда жыл сайынғы тұрмыстық қалдықтардың саны артып келеді, сондықтан бұл мәселе ерекше назарға алынған. Қалдықтарды бөлек жинауға арналған арнайы контейнерлердің саны көбейтіліп, өңірлерде қалдықтарды қайта өңдеуді арттыру мақсатында жаңа зауыттар мен кешендер салынуда. Осы бастама аясында 2024 жылдың соңына дейін ел бойынша қалдықтарды қайта өңдеу деңгейі 30%-ға жетуі жоспарлануда.
2. Қоғамдық жерлерді тазалау – барлық облыстар мен қалаларда табиғатты қорғау мақсатында ауқымды тазалық жұмыстарын жүргізу. Әсіресе, саябақтар, өзендер мен көлдердің жағалаулары, ормандар мен таулы аймақтардағы қоқыс тазарту жұмыстары тұрақты түрде ұйымдастырылады. Бұл шараларға мемлекеттік қызметкерлер, мектеп оқушылары, жастар ұйымдары мен еріктілер қатысады. Жастардың белсенділігі бұл науқанның негізгі бағыттарының бірі болып отыр. Осылайша, мемлекет пен халықтың бірлескен күшімен елді мекендер мен табиғи аумақтарда қоқыс мәселесі шешілуде.
3. Жасыл аймақтарды қалыптастыру – қала маңындағы аймақтарда көгалдандыру және ағаш отырғызу жұмыстары. Қоршаған ортаны сақтау мақсатында жаппай ағаш отырғызу шараларының ауқымы арттырылып, ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың саны көбейтілді. «Таза Қазақстан» науқаны аясында миллиондаған ағаш отырғызу жоспарланған, бұл өз кезегінде экологиялық ахуалды жақсартуға ықпал етеді.
4. Экологиялық білім беру және ақпараттық жұмыстар – экологиялық мәдениетті қалыптастыру мақсатында ақпараттық жұмыстарды күшейту. Бұл жұмыстар мектептер мен жоғары оқу орындарында экология пәндерінің аясында ұйымдастырылып, балалар мен жастарды табиғатқа қамқор болуға тәрбиелеуге бағытталған. Мемлекеттік деңгейде экологиялық білім беру шараларының кең ауқымда жүргізілуі экология мәселелеріне деген қоғамдық қызығушылықты арттырады.
Нәтижелері мен алға қойған мақсаттар
«Таза Қазақстан» науқанының алғашқы кезеңдерінен-ақ елеулі нәтижелер байқалуда. 2024 жылдың басынан бастап бірнеше өңірде экологиялық ахуалды жақсарту бағытында түрлі шаралар жүзеге асырылды. Оның ішінде, арнайы тазалық акциялары, табиғатты қорғау жобалары мен экологиялық еріктілер қозғалысының жұмысын жандандыру ерекше орын алады.
2024 жылы Қазақстанда 500 мыңнан астам ерікті экологиялық тазалық жұмыстарында белсенді түрде атсалысты. Олар қоқыс жинау, ағаш отырғызу, өзендер мен көлдердегі қоқыстарды тазарту жұмыстарын жүргізді. Сонымен қатар, елімізде әр аймақтағы қалдықтарды өңдеу деңгейі де артты. Қалдықтарды қайта өңдеудің инфрақұрылымы жақсарып, қайта өңдеу зауыттарының саны көбейді. Бұл өз кезегінде экологияның жақсаруына, табиғаттың ластану деңгейінің төмендеуіне ықпал етуде.
Әсіресе, жас ұрпақ арасында экологиялық мәдениетті қалыптастыруда айтарлықтай жетістіктер байқалады. Мектептер мен жоғары оқу орындарында экологиялық білім беру жұмыстары күшейтілді. «Таза Қазақстан» науқаны аясында көптеген мектептер мен университеттерде экологиялық тақырыптарда арнайы сабақтар, тренингтер мен лекциялар өткізілді.
Қалдықтарды қайта өңдеу мен экологиялық кәсіпкерлік
Қазақстанда қалдықтарды қайта өңдеудің тиімді жүйесін құру тек экологияны қорғау ғана емес, сонымен қатар экономиканы дамытуға да үлес қосады. Қалдықтарды қайта өңдеу саласында жаңа кәсіпорындар мен зауыттар ашу, оларды заманауи технологиялармен жабдықтау экология мәселелерін шешудің маңызды бір жолы болып табылады.
«Таза Қазақстан» науқаны аясында жаңа жұмыс орындарын ашу және экологиялық кәсіпкерлікті дамыту да көзделуде. Қалдықтарды қайта өңдеу және экологиялық өнімдер шығару саласындағы кәсіпорындар ынталандырылады. Сонымен қатар, экологиялық кәсіпкерлік бойынша мемлекеттік қолдаулар мен гранттар ұсынылмақ. Бұл бастамалар экологиялық таза өндіріс орнын қалыптастыруға және қоршаған ортаға теріс әсерін азайтуға мүмкіндік береді.
Халықтың қатысуы және қоғамдық бақылау
«Таза Қазақстан» науқаны тек мемлекеттік деңгейде ғана емес, сондай-ақ жергілікті қоғамдастықтар мен азаматтар арасында да кеңінен қолдау тауып отыр. Халықты экологиялық бастамаларға қатыстыру – науқанның ең маңызды кезеңдерінің бірі. Бұл үшін арнайы ақпараттық кампаниялар ұйымдастырылып, барлық тұрғындарға экология мәселелері бойынша кеңес беріліп, халықтың экологиялық жауапкершілігін арттыру үшін түрлі шаралар өткізіледі. Қоғамдық бақылау арқылы экологиялық заңбұзушылықтарды анықтау және оларды жою бағытында жұмыс жүргізілуде.
Қорытынды
«Таза Қазақстан» экологиялық науқаны Қазақстандағы экологиялық мәселелерді шешу жолында маңызды қадам болып табылады. Бұл бастама еліміздің табиғатын сақтауға, қоршаған ортаны қорғауға және тұрғындардың экологиялық мәдениетін арттыруға үлкен үлес қосады. Президент тапсырмаларының аясында жүзеге асырылып жатқан бұл науқан қоғамның экологияға деген жауапкершілігін арттырып, Тәуелсіз Қазақстанның тұрақты дамуына зор ықпал етуде. Алдағы уақытта бұл шаралар өз нәтижесін беріп, Қазақстанның экологиялық ахуалы жақсара түсері сөзсіз.
